Gareth Evans – BBC News

Çeviren: İrem Gündüz

Birinci Adım: Hazırlık

Toprak sahipleri ve yetkililer, bölgeyi orman yangınlarına daha iyi hazırlamak için kesinlikle önceden harekete geçebilir. Bir yangının tüketebileceği bitki örtüsü miktarını yönetmek en önemli öncelik olmalıdır. Bu; makinelerle, koyun veya keçi gibi hayvanları otlatarak yapılabilir. Ayrıca bir orman yangını bir mera alanına girerse, sonunda yeterli yakıt olmayacağı için kendi kendine sönecektir. Ateşin kontrollü kullanımı başka bir seçenektir. Bu, dikkatli bir şekilde yönetilen koşullar altında bazı bitki örtülerinin yakılmasını içerir. Yüksek riskli bölgelerde araziyi bölen ve orman yangınlarının yayılmasını zorlaştıran kontrol hatları da olmalıdır. Bunlar; yollar, nehirler, demiryolu hatları veya inşa edilmiş yangın molaları gibi şeyler olabilir. (Yangın molaları, bitki örtüsü olmayan alanlardır.) Bu, ev sahiplerinin itfaiyecilerin evlerine kolayca ulaşabileceklerinden emin olmaları için de önemlidir. Vatandaşların, gaz tankları ve yakacak odun gibi evlerinin çevresinde olası herhangi bir yanan malzemeye dikkat etmeleri gerekir.

İkinci Adım: Dumanı Tespit Etmek

Yangına meyilli ülkelerin çoğunda bir tür erken uyarı sistemi vardır. Bunlar sıcaklığı, yakıt seviyesini, nemi ve rüzgar hızını değerlendirir. Bunlar, önümüzdeki günlerin ve haftaların nasıl görünebileceği konusunda oldukça iyi fikir verir. Orman yangını riskinin artması durumunda, itfaiyeciler ekstra devreye sokulur, kamyonlar hazırlanır ve yangın söndürme uçaklarının pilotları beklemeye alınır. Bir yangın tutuşursa, mücadelede ilk adım duman algılamadır. Bunu bildiren; halktan bir kişi ya da uzak bölgelerde, onu tespit eden kameralar veya gözetleme kulelerinden biri olabilir. Bazı ülkelerde, ilk duman belirtisinde yangın söndürme uçakları gönderilir. Ancak bu durum, üç veya dört gün sonraya kadar harekete geçme eğiliminde olmadıklarından Avrupa’da farklıdır.

Üçüncü Adım: İlk Saldırı

İlk saldırı sırasında her zaman hızlı bir müdahale ekibi gönderilir. Bunlar, itfaiye teçhizatı ve su taşıyan araçlar ile tam donanımlı ekiplerdir. Konum biraz daha uzaksa, hemen yukarıya bir uçak veya küçük bir helikopter gönderilir. Bu, genellikle sadece kontrol etmek ve yangının ne kadar büyük olduğuna dair kabaca bir tahminde bulunmak içindir. Hem kuru hem de ıslak söndürme teknikleri kullanılmalıdır. Kuru yöntem, ateşin etrafında sınırlar oluşturmayı ve kendini yakmasına izin vermeyi içerir. Yangın her iki durumda da, mümkün olan en kısa sürede kontrol altına alınmaya çalışılır. Ancak yangın ilk saatte bastırılamazsa, bir sonraki aşamaya geçilir: genişletilmiş saldırı.

Dördüncü Adım: Genişletilmiş Saldırı

Yangın bu noktaya gelirse, o zaman çok daha fazla kaynağa ihtiyaç vardır. Bir orman yangınını yakmak için ne kadar çok zaman verirseniz, o kadar büyür ve kontrol edilmesi de bir o kadar zorlaşır. Yangın ilk müdahale aşamasını geçer geçmez olay kontrol ekibi kurulmalıdır. Bu, arka planda operasyonu koordine eden ve daha kapsamlı bir strateji oluşturmaya çalışan insanlara sahip olmamız gerektiği anlamına geliyor. Yangın bir kasabaya yakınlaşmışsa, o zaman her şeyi oraya atanmalı. Başlangıçta sadece araçlar ve itfaiyecilerle müdahale edilse de daha sonra itfaiye kamyonlarına ve ardından çok daha büyük tankerlere geçilmeli. Bitki örtüsünü temizlemek ve sınırlar oluşturmak için buldozerler gibi birçok makine kullanılır. Bu noktada kullanılması gereken taktik arazinin türüne göre değişiyor. Bir çim yangınıyla nasıl mücadele edileceği, bir çam yangınıyla veya uzun bir orman yangınıyla nasıl savaşılacağı önemli ölçüde birbirinden farklıdır. Ancak genel olarak konuşursak, doğrudan ve dolaylı saldırılardan oluşan iki aşamalı bir operasyon gerçekleştirilmeli.  Önünü daraltmak için ateşin doğrudan yanlarına saldırılır. Bu genellikle suyla, ateş çırpıcılarla veya alevlere paralel toprak sınırları kazılarak yapılır. Çoktan yanmış olan alanlardan müdahale etmeye çalışılır çünkü buraların tekrar alev alması pek de mümkün olmaz. Ancak yangın çok yoğunsa veya insanları ve itfaiye araçlarını bölgeye göndermek güvenli değilse, dolaylı saldırılara geçilir. Bu, ekipleri yangından uzaklaştırmak ve yangına uçakla müdahale etmek anlamına gelir. Ayrıca alevlerin önündeki bitkileri yakarak ateşe ateşle müdahale edilebilir. Dolaylı saldırılara geçildiğinde, yangın geciktirici ve su düşürmek için uçaklar kullanılır. Ancak duman çok kötüleşir ve görüş mesafesi çok düşerse, ekipleri tekrar aşağı indirmek gerekir. Dolaylı saldırının başka bir biçimi, yangının gittiği yerin önüne kontrol hatları kazmaktır. İnsanları tahliye etmek ve yolları kapatmak için polis ve orduyla birlikte çalışılır. Vatandaşların ayrılması için çok geçse, bölgede kalmaları ve kendilerini savunmalarına dair çağrı yapılır.

Beşinci Adım: Temizlik

Etrafında sınır olduğunda veya başını kestiğimizde bir yangın kontrol altında demektir. Başka bir deyişle ise daha fazla yayılması mümkün olamayacağı zaman kontrol altında olduğu anlamına gelir. Ancak kontrol altındayken bile, uzun bir temizlik ve kalıcı yangınları söndürme süreci vardır. Yangının tamamının etrafını takip ettikten ve artık kaçamayacak duruma geldikten sonra, yanlardan içeri girip yanan ağaçlar söndürülür. Bu genellikle yerel ekipler ve makineler tarafından yapılır. Yangına kıyı olan çevrede her şeyin soğuk olduğundan emin olunur. Kuru koşullarda, bir yangından birkaç gün veya hafta sonra, hala için için yanan bir şey varsa ve rüzgar tekrar yükselirse, bir kıvılcım ikinci bir alevi tutuşturabilir. Bu yüzden bu temizleme süreci çok ciddiye alınmalıdır.

Altıncı Adım: Sonrası

Bir yangının soğumasından haftalar sonra bile bölgede devriye gezilmeli ve güvenli olduğundan emin olunmalı. Bölgenin halka tekrar açılıp açılmayacağına ve devrilip insanlara zarar verebilecek ağaçların kaldırılıp kaldırılmayacağına karar verilmeli. Toplum rehabilitasyonu, yangın sonrasındaki sürecin en uzun kısmıdır. Büyük bir orman yangınından sonra, topluluk etkisini yıllar sonra hala hissediyor olabilir. Travma sonrası stres bozukluğu bir sorundur ve halkın bu konuda danışmanlık almaları gerekmektedir. Örneğin Avustralya’daki hükümet, yangından sonra insanların hayatlarını ve işlerini yeniden inşa edebilmeleri için danışmanlık hizmeti vermeye devam etmektedir.

Kaynak: https://www.bbc.com/news/world-50410481